Η Δικαιοσύνη

Οι κάρτες της Δικαιοσύνης και της Δύναμης είναι οι μοναδικές στην μεγάλη Αρκάνα των οποίων η θέση είναι αμφισβητήσιμη. Πολλοί θεωρούν πως στην θέση οκτώ θα έπρεπε να βρίσκεται η δύναμη, ώστε να στηρίζεται η αντιστοιχία ταρώ και ζωδίων (η θέση οκτώ των ταρώ θα αντιστοιχούσε έτσι στον Λέοντα και, άρα, στη δύναμη). Λόγοι εσωτερικής συνοχής των ταρώ, όμως, επιβάλλουν, κατά τη γνώμη μου, να παραμείνει στη θέση οκτώ η Δικαιοσύνη. Είδαμε πριν το Άρμα να εφορμά σε μια ξέφρενη πορεία αυτοπεποίθησης. Σύντομα ωστόσο θα διαπιστωθεί πως η πορεία αυτή θα πρέπει να μετριαστεί ώστε να αποφευθεί μια γενικευμένη σύγκρουση όλων ενανίον όλων. Η Δικαιοσύνη προσφέρει αυτή τη λύση. Ταυτόχρονα, με τη Δικαιοσύνη εγκαινιάζεται η δεύτερη επτάδα των καρτών της μεγάλης Αρκάνα. Με την δεύτερη επτάδα το πνεύμα καλείται πλέον να εξισσοροπήσει τις αντιθέσεις εκείνες που έως τώρα κάλυπτε με το πρόσχημα της ανωριμότητας. Η Δικαιοσύνη καλεί έτσι για πρώτη φορά σε θαραλλέα αποτίμηση και κρίση –πλην όμως ακόμα σε πρώιμο επίπεδο.

Η εμφάνιση της Δικαιοσύνης σε όρθια θέση δείχνει αφενός πως η δικαιοσύνη αργά ή γρήγορα θα αποδωθεί, στις προσωπικές υποθέσεις που μας ταλαιπωρούν. Ταυτόχρονα μας καλεί να αναλάβουμε τις συνέπειες των πράξεων μας. Η εμφάνιση της κάρτας σε ανάποδη θέση δείχνει έλλειψη ισορροπίας και ελεικρίνειας στις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Μας καλεί να συνειδητοποιήσουμε πως με το να κατηγορούμε συνεχώς τους άλλους, απέχουμε πολύ τόσο από την οικοδόμηση σταθερών σχέσεων όσο και από την ευτυχία.

Ο Ερημίτης

Βρισκόμαστε πλέον λίγο πριν την ολοκλήρωση του πρώτου μισού του ταξιδειού του πνεύματος στη μεγάλη Αρκάνα. Με τον Ερημίτη, κάρτα που ολοκληρώνει την Τρίτη τριάδα των καρτών, καλούμαστε να κάνουμε ένα βήμα αναδίπλωσης και να αναλογιστούμε την έως τώρα πορεία. Από την υλικότητα της Αυτοκράτειρας και την είσοδο της θεσμικότητας με τον Αυτοκράτορα, από τον κόσμο των ενστίκτων των Εραστών και την εξισσορόπηση της Δικαιοσύνης, έχει διανυθεί ήδη το μέγιστο της ατομικής πορείας του πνεύματος. Τώρα, στη θέση 9, τελευταίου μονοψήφιου αριθμού, το πνεύμα στρέφεται και πάλι εντός για να απολαύσει μια εσωτερικότητα που έχει διαμεσολαβηθεί από τον κόσμο. Εδώ κάθε εξουσία απουσιάζει. Βρισκόμαστε στο πεδίο της θεμελιωμένης πια ιδιωτικότητας. Στο πεδίο του ζωτικού χώρου που όλοι έχουμε ανάγκη να αποτραβηχθούμε ώστε να ξαναβγούμε ανασυνταγμένοι στον κοινωνικό κόσμο. Κάθε ελεύθερη κοινωνία έχει εξάλλου ανάγκη την ομαλή, ελεύθερη και απρόσκοπτη ανάπτυξη της ατομικότητας.

Το άνοιγμα της κάρτας του Ερημίτη σε όρθια θέση μας καλεί σε περισυλλογή και απομόνωση. Συμβολίζει την ανάγκη να αποτραβηχτούμε από την τύρβη της καθημερινότητας και να επανακαλύψουμε την εσωτερική συνάφεια με τα πράγματα. Σε ανάποδη θέση, αντίθετα, ο Ερημίτης μας καλεί να λήξουμε την περίοδο της περισυλλογής και να ανοιχτούμε και πάλι προς τον κόσμο, προς την εμπειρία, προς το άλλο που θα πλουτίσει την ύπαρξή μας με τη διαφορετικότητα. Εξάλλου, μόνος του ποτέ κανείς δεν κατάφερε τίποτα.

Ο Τροχός της τύχης

Ο Τροχός της τύχης βρίσκεται στην θέση δέκα των καρτών της μεγάλης Αρκάνα, στη μέση δηλαδή. Με το δέκα, το πνεύμα βρίσκεται για πρώτη φορά, στην πλήρη άνθησή του ως εγώ, αντιμέτωπο με το μηδέν. Ο Τροχός της τύχης αντιπροσωπεύει ακριβώς την σύμπτωση αυτών που φαίνονται ως άκρως αντίθετα: της αυτοσυνειδησίας –η οποία θεωρεί ότι στηρίζεται στην ελεύθερη βούλησή της- και της αντικειμενικής πραγματικότητας –που δρα ντετερμινιστικά. Το πνεύμα βρίσκεται εδώ αντιμέτωπο με την γνώση της ταύτισης του είναι με το μηδέν: συνειδητοποιεί ότι η αλυσίδα των πράξεών του συνιστά έναν ατέρμονα κύκλο δόμησης και αποδόμησης. Συνειδητοποιεί, επίσης, πως η υπερβολική ταύτιση με τον ένα ή τον άλλο πόλο συνιστά είτε καθαρό δογματισμό (πίστη στην υπερβολική δύναμή του) είτε μοιρολατρία (άρνηση της ατομικής του ευθύνης και εγκατάλειψη στις τυφλές δυνάμεις της φύσης). Έτσι, από εδώ και πέρα, αν θέλει να προχωρήσει την πορεία προς τα εμπρός θα πρέπει να κοιτάξει και πάλι τα μεγάλα μεταφυσικά προβλήματα της ύπαρξης, να μετριάσει δηλαδή τον εγωισμό της θετικότητάς του.

Η όρθια εμφάνιση της κάρτας του Τροχού της τύχης σε ένα άνοιγμα σηματοδοτεί την παρουσία αλλαγών στην ζωή μας, αλλαγών που μας υπερβαίνουν. Μας καλεί με αυτόν τον τρόπο να τις αποδεχτούμε χωρίς να αναλωνόμαστε σε μάταιες προσπάθειες ανατροπής τους. Εμφάνιση του Τροχού της τύχης σε ανάποδη θέση σηματοδοτεί την εμφάνιση αρνητικών αλλαγών, οι οποίες θα πρέπει να προσληφθούν ως συντελεσμένες. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ανασυντάξουμε τις δυνάμεις μας για να τον επόμενο γύρο του παιχνιδιού.

Η Δύναμη

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, σε πολλές αναγνώσεις των ταρώ η Δύναμη κατέχει την θέση της Δικαιοσύνης. Ωστόσο, σύμφωνα και με την πλέον παραδοσιακή ανάγνωση, αυτή θα πρέπει να τοποθετηθεί εδώ, δηλαδή στην αρχή του δεύτερου κύκλου της περιπέτειας του πνεύματος στον κόσμο. Η συμμετρική κάρτα της Δύναμης στον πρώτο κύκλο είναι αυτή του Ερημίτη. Και εδώ έχουμε μια αναμέτρηση με την εσωτερική μας φύση, όπως αντιπροσωπεύεται από τα βαθύτερα ένστικτά μας. Πλέον όμως το πνεύμα είναι ικανό να τα τιθασεύσει με τόλμη και αποτελεσματικότητα. Βρισκόμαστε στο στάδιο εκείνο, το οποίο η ψυχανάλυση ονομάζει μετουσίωση: το πνεύμα δέχεται να εγκαταλείψει ένα –έστω και σημαντικό- μερίδιο απόλαυσης στο παρόν ώστε να πετύχει τους στόχους που θα του προσφέρουν ασφαλέστερη απόλαυση στο μέλλον. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η διαδικασία συμβολίζεται με την μορφή μιας γυναίκας που τιθασεύει ένα άγριο ζώο, συνδέοντας έτσι τα ταρώ με προαιώνιους μύθους και παραμύθια. Η γυναίκα ως σύμβολο του ενστίκτου είναι αυτή που το κατανικά.

Όρθια εμφάνιση της κάρτας της Δύναμης είναι ένδειξη δυνατού και θαρραλέου χαρακτήρα που δεν άγεται και φέρεται από τα πάθη του ούτε φοβάται να αναγνωρίσει και να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του με ψυχραιμία και σταθερότητα. Αντίθετα, ανάποδη εμφάνιση της κάρτας σηματοδοτεί την κυριάρχηση της προσωπικότητας από τα πάθη της ψυχής. Ο άνθρωπος είναι φοβισμένος, χωρίς σιγουριά στον εαυτό του, δέσμιος της εσωτερικής φύσης του.

Ο Κρεμασμένος

Με τον Κρεμασμένο ξεκινά το τμήμα εκείνο του ταξιδιού του πνεύματος που αφορά στη βαθύτερη βύθιση στον εαυτό. Μετά το αποκορύφωμα της επιβολής επί της φύσης του (που συνιστούσε η προηγούμενη κάρτα της Δύναμης), έρχεται η στιγμή της αυτοταπείνωσης. Για να ανέβεις ψηλά, θα πρέπει πρώτα να πέσεις, λένε και το πνεύμα το γνωρίζει αυτό καλά. Ενδεδυμένο και πάλι τα ρούχα του Τρελού, με τα οποία άρχισε το ταξίδι, είναι έτοιμο να απαρνηθεί προς το παρόν τις υλικές κατακτήσεις του (τα νομίσματα που πέφτουν απ’ τις τσέπες του) ώστε να κερδίσει ακόμη κάτι σε αυτογνωσία. Παρά την άβολη στάση στην οποία έχει περιέλθει, το ίδιο δεν αισθάνεται ηττημένο. Ας γυρίσουμε για του λόγου το αληθές την κάρτα ανάποδα: τότε θα δούμε το πνεύμα να απολαμβάνει έναν τρελό χορό. Για άλλη μια φορά, τα ταρώ μας αποκαλύπτουν τον μαγικό κόσμο της διαλεκτικής των αντιθέτων: άνοδος και πτώση, κυριαρχία και υποτέλεια αποκαλύπτουν την αλληλεξάρτηση ανάμεσα σε φύση και πνεύμα, υποκείμενο και αντικειμενική πραγματικότητα.

Η εμφάνιση της κάρτας του Κρεμασμένου σε όρθια θέση δηλώνει την αναγκαιότητα της απόσυρσης από τον κόσμο της δράσης. Ο εγωισμός και η κοινωνική αποδοχή θα πρέπει να θυσιαστούν στο βωμό μιας καθαρόαιμης γνωριμίας με τον βαθύτερο εαυτό. Αντίθετα, ανάποδη εμφάνιση της κάρτας δηλώνει μη ετοιμότητα για το ταξίδι αυτογνωσίας. Η γνώμη των άλλων μας καθορίζει ακόμη σε τέτοιο βαθμό που δεν τολμούμε να τη θυσιάσουμε.

Ο Θάνατος

Μετά την ολοκλήρωση που έχει επέλθει με την ολοκλήρωση της πρώτης δωδεκάδας των αριθμημένων καρτών της μεγάλης Αρκάνα, έρχεται η στιγμή αυτού που θεωρείται ως η λιγότερο τυχερή συνάντηση, του Θανάτου. Η κάρτα βρίσκεται στην συμμετρική θέση του Άρματος: ενώ εκεί το πνεύμα ριχνόταν με αυτοπεποίθηση προς τα εμπρός, εδώ καλείται να δοκιμάσει την ισχυρότερη έως τώρα δοκιμασία του: να αντικρίσει κατάματα την ανυπαρξία. Ήδη από την προηγούμενη κάρτα έχει μπει σε μια τέτοια ρότα. Τώρα όμως είναι που καλείται να ολοκληρώσει αυτή τη διαδρομή. Ας δούμε όμως την αισιόδοξη πλευρά: σε κάθε τελετή μύησης, η πρόσωπο με πρόσωπο αντιπαράθεση με το ριζικώς Άλλο αποτελεί την προϋπόθεση της διάβασης σε μια αναβαθμισμένη μορφή εαυτού. Έτσι, η εξοικείωση με τον κύκλο της φθοράς είναι η απαραίτητη προπαίδεια για την κατάκτηση της αφθαρσίας. Στον ίδιο δρόμο με τον Οδυσσέα, τον Ιησού και τον ήρωα της Θείας Κωμωδίας, το πνεύμα χρωστάει στην γνώση ένα πέρασμα από τον Άδη.

Η εμφάνιση της κάρτας του Θανάτου σε όρθια θέση καταδεικνύει πως ένα κομμάτι της προηγούμενης ζωής μας θα πρέπει να θεωρηθεί νεκρό. Θα πρέπει λοιπόν να αποδεχθούμε αυτό το τέλος ώστε να συνεχίσουμε σε νέα βάση, και όχι να μένουμε καθηλωμένει σε μια εποχή «σαπίλας». Αντίθετα, η εμφάνιση του Θανάτου σε ανάποδη θέση, δηλώνει την προσκόλληση μας σε μια κατάσταση και την αδυναμία μας να προχωρήσουμε: εγωισμός, φόβος ή κάτι άλλο εμποδίχουν το ταξίδι μας προς την πνευματική αναμόρφωση.

Η Εγκράτεια

Με την κάρτα της Εγκράτειας, η οποία και κατέχει την δέκατη τέταρτη θέση στην μεγάλη Αρκάνα, ολοκληρώνεται και η δεύτερη επτάδα των φιγούρων. Μέχρις εδώ έχει γίνει σαφές στο πνεύμα πως θα πρέπει να υπερβεί τις αντιθέσεις που το συγκροτούν, για να καταφέρει να φτάσει στο τέρμα της πορείας του. Με την προηγούμενη κάρτα, αυτή του Θανάτου, η συνειδητοποίηση αυτή άγγιξε τα ύψιστα όριά της: η προηγούμενη ζωή ενταφιάστηκε και ο δρόμος προς την αναμόρφωση άνοιξε. Με την Εγκράτεια, ο δρόμος αρχίζει να φαίνεται: η ήρεμη μορφή της κάρτας ισσοροπεί μειλίχια ανάμεσα στα αντικρουόμενα στοιχεία: τον αετό της φωτιάς και τον κύκνο του νερού. Οι δυνάμεις, που τα ζώα και τα στοιχεία αντιπροσωπεύουν, δεν αντιμετωπίζονται ως παραπληρωματικά αλλά ως συμπληρωματικά: έχει γίνει βάθια επίγνωση αυτό που έμοιαζε απλώς γνώρισμο στο ένστικτο.

Σε ένα άνοιγμα καρτών ταρώ η εμφάνιση της μορφής της Εγκράτειας σε όρθια θέση μας καλεί να ανασύρουμε τον μετριοπαθή εαυτό μας στην επιφάνεια και να χαλιναγωγήσουμε όσο πιο αποφασιστικά γίνεται τα υφέρποντα χαρακτηρολογικά πάθη μας. Η αντιφατική ύπαρξή μας είναι ώρα να βρει τον δρόμο της. Αντίθετα, όταν η κάρτα εμφανιστεί σε ανάποδη θέση θα πρέπει να λάβουμε το μήνυμα της απώλειας της ισορροπίας. Η ζωή μοιάζει με ένα συνονθύλευμα λίθων, πλίνθων, κέραμων ατάκτως ερριμένων. Ο έλεγχος απουσιάζει και αν δεν επανευρεθεί τάχιστα η ανοησία θα κυριαρχήσει και ο βίος θα σπαταληθεί.

Ο Διάβολος

Με την δέκατη πέμπτη κάρτα των ταρώ αρχίζει η τελική ευθεία του ταξιδιού του πνεύματος. Με σχετική μας όμως κατάπληξη συναντάμε εδώ τον Διάβολο. Δίκαια θα αναρωτιόταν κανείς για μια τέτοια τοποθέτηση. Ο αναγνώστης, όμως, που είναι εξοικειωμένος με την λογική της φιλοσοφίας των ταρώ, θα καταλάβει.Θα καταλάβει πως το πνεύμα, αν θέλει να φτάσει στο τέρμα νικητής, θα πρέπει να περάσει μέσα από την ολοκληρωτική δοκιμασία των αξιών του. Θα πρέπει να αφεθεί στη δυνατότητα της εξαπάτησης από έναν πονηρό αντίπαλο (ο Διάβολος δεν μας δείχνει την δύναμή του αλλά την κρυβεί πίσω από ένα παραπέτασμα αδεξιότητας, ώστε να τον υποτιμήσουμε) για να δώσει ακόμη μεγαλύτερη αξία στον τελικό θρίαμβο. Έτσι, ο Διάβολος θα προσπαθήσει να δελεάσει το πνεύμα την φαντασμαγορικότερη επίδειξη των υλικών αγαθών. Και το πνεύμα θα δεχθεί να τα γευτεί μόνο και μόνο για να συνεχίσει πλήρες (χωρίς καμία έλλειψη, άρα χωρίς καμία ανεκπλήρωτη επιθυμία, που θα ήταν επικίνδυνη για το μέλλον).

Σε ένα άνοιγμα ταρώ η εμφάνιση του Διαβόλου σε όρθια θέση δείχνει πως παραμένουμε δέσμιοι των υλικών αγαθών. Παρά τις όποιες προσπάθειες ξανακυλούμε εύκολα σε έναν φαύλο κύκλο ανούσιων απολαύσεων. Αντίθετα, εμφάνιση του Διαβόλου σε ανάποδη θέση δηλώνει πως το άτομο έχει πια βαρεθεί την μίζερη καθημερινότητά του και είναι έτοιμο να την αλλάξει. Βέβαια, η έξοδος από αυτή παραμένει εξαιρετικά δύσκολη αλλά δεν είναι ακατόρθωτη.